ZIEMIA OBIECANA
reżyseria: Andrzej Wajda
Omówienie filmu
Andrzej Bukowiecki
(Fragment tekstu. Całość dostępna jest po zalogowaniu, w sekcji materiałów do pobrania.)
„Ja nie mam nic, ty nie masz nic, ty nie masz nic, on też nie ma nic.
To razem mamy tyle, w sam raz tyle, żeby założyć wielką fabrykę!”
Te słowa, wygłaszane w jednej z pierwszych scen Ziemi obiecanej (1974) – epickiego dramatu historyczno-obyczajowego Andrzeja Wajdy, laureata Oscara® za całokształt twórczości – stały się prawie tak popularne, jak (przy zachowaniu wszelkich proporcji) dialogi z komedii Stanisława Barei. Wprowadzają one widza w sedno tego nominowanego do Oscara® fresku, który dwukrotnie – w 1996 i 2007 roku – został uznany przez czytelników czasopisma Film (dziś już nie ukazującego się) za najlepszy film polski.Akcja Ziemi obiecanej dzieje się bowiem na przełomie lat 80. i 90. XIX w. w Łodzi, ówczesnej stolicy przemysłu włókienniczego na ziemiach polskich, a wygłaszają je trzej główni bohaterowie filmu: Polak Karol Borowiecki (Daniel Olbrychski), Żyd Moryc Welt (Wojciech Pszoniak) i Niemiec Maks Baum (Andrzej Seweryn), którzy ponadto, deklarując „założenie wielkiej fabryki”, przybliżają z grubsza jego problematykę. Powiedzmy od razu: daleką od związków z późniejszym, skompromitowanym, gatunkiem w literaturze i sztuce (także filmowej) – produkcyjniakiem.
Filmowa Ziemia obiecana, nakręcona przez Wajdę według jego scenariusza, jest adaptacją powieści Władysława Stanisława Reymonta pod tym samym tytułem (I wyd. książkowe: 1899). Bez mała pół wieku wcześniej powstał niemy film Ziemia obiecana (1927) w reżyserii Aleksandra Hertza i Zbigniewa Gniazdowskiego. Zachował się z niego czternastominutowy fragment. Być może w przyszłości odnajdą się kolejne.
ZALOGUJ SIĘ I POBIERZ:
Andrzej Bukowiecki
Filmoznawca, publicysta filmowy. Ur. 1955 r. Absolwent kulturoznawstwa na Uniwersytecie Łódzkim oraz Podyplomowego Studium Wiedzy o Filmie w Szkole Filmowej w Łodzi. Były wieloletni pracownik i dyrektor Domu Sztuki na warszawskim Ursynowie. Współpracuje przy projektach edukacyjnych Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych w Warszawie. Członek Samodzielnego Koła Piśmiennictwa Filmowego Stowarzyszenia Filmowców Polskich. W publikacjach prasowych, zamieszczanych obecnie głównie na łamach Magazynu Filmowego SFP i FilmPro, wiele miejsca poświęca historii filmu polskiego, którą także wykłada na Akademii Polskiego Filmu przy Filmotece Narodowej-Instytucie Audiowizualnym (FINA). Historię sztuki filmowej wykładał m.in. na Wydziale Reżyserii Dźwięku Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie. Od 2011 r. współautor tekstów w Katalogu Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych Camerimage (ob. w Toruniu). W 2020 r. nawiązał współpracę z Kwartalnikiem Akademii Polskiego Filmu Pleograf. Współautor (wraz z Rafałem Marszałkiem) albumu 100 lat polskiego filmu. 1908–2008 (PISF, 2008). Autor artykułu o Kazimierzu Prószyńskim w wyd. Sto lat polskiego filmu. Część pierwsza: Początki (Filmoteka Narodowa, 2008). Współautor omówień filmów dołączonych do wyd. na DVD dzieł Polskiej Szkoły Filmowej (PISF, 2008–2009) oraz do wyd. na DVD i Blu-ray rekonstrukcji cyfrowych Klasyka Polskiego Kina – znane filmy w niezwykłej jakości, przygotowanej przez Cyfrowe Repozytorium Filmowe w ramach Projektu KinoRP (DMMS – Media Distribution, 2013). Autor wywiadu z Grzegorzem Kędzierskim w albumie Noce i dnie. Opowieść o filmie Jerzego Antczaka pod red. Grażyny M. Grabowskiej (FINA/BOSZ, 2017). Uczestnik ankiety opublikowanej w wydawnictwie 100/100. Epoka polskiego filmu dokumentalnego pod red. Marka Drążewskiego (SFP, 2018).
|
ZIEMIA OBIECANA
|
|
| Reżyseria: |
Andrzej Wajda |
| Scenariusz: | Andrzej Wajda |
| II Reżyserzy: | Andrzej Kotkowski, Jerzy Domaradzki |
| Zdjęcia: | Witold Sobociński, Edward Kłosiński, Wacław Dybowski |
| Muzyka: | Wojciech Kilar |
| Scenografia: | Tadeusz Kosarewicz |
| Dekoracja wnętrz: | Maciej Putowski |
| Kostiumy: | Barbara Ptak |
| Charakteryzacja: | Halina Ber |
| Montaż: | Halina Prugar |
| Dźwięk: | Krzysztof Wodziński, Leszek Wronko |
| Kierownictwo Produkcji: | Barbara Pec-Ślesicka, Janina Krassowska |
| Obsada: | Daniel Olbrychski (Karol Borowiecki), Wojciech Pszoniak (Moryc Welt), Andrzej Seweryn (Maks Baum), Anna Nehrebecka (Anka), Tadeusz Białoszczyński (ojciec Karola), Bożena Dykiel (Mada Müller), Franciszek Pieczka (Müller), Andrzej Szalawski (Buchholz), Kalina Jędrusik (Lucy Zuckerowa), Jerzy Nowak (Zucker), Stanisław Igar (Grünspan), Zbigniew Zapasiewicz (Kessler), Andrzej Łapicki (Trawiński), Marek Walczewski (Bum-Bum), Piotr Fronczewski (Horn), Kazimierz Opaliński (ojciec Maksa), Wojciech Siemion (Wilczek), Jerzy Zelnik (Stein), Aleksander Dzwonkowski (ksiądz), Kazimierz Wichniarz (Zajączkowski), Maciej Góraj (Adam Malinowski), Włodzimierz Boruński (Halpern) i inni. |
| Rok produkcji: | 1974 |
| Rekonstrukcja cyfrowa: | 2011 |
| Nadzór artystyczny nad rekonstrukcją: | Andrzej Wajda, Witold Sobociński, Krzysztof Wodziński |
| Obraz: | barwny |
| Czas: | 179 minut |
Nagrody dla filmu:
1975 – Gdańsk (Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych) – Wielka Nagroda – Złote Lwy Gdańskie (równorzędnie z filmem Noce i dnie w reż. Jerzego Antczaka) oraz nagrody: za muzykę, scenografię i najlepszą pierwszoplanową rolę męską dla Wojciecha Pszoniaka
1975 – Łagów (Lubuskie Lato Filmowe) – Nagroda – Złote Grono
1975 – Chicago (Festiwal filmowy) – Nagroda – Złoty Hugo
1976 – Moskwa (Międzynarodowy Festiwal Filmowy) – Złoty Medal
1976 – Nominacja do Oscara® w kategorii „Najlepszy film obcojęzyczny”