Ekranizacja głośnej, skandalizującej powieści Emila Zegadłowicza z 1935 roku. Rozgrywająca się w miasteczkach galicyjskiej prowincji historia wrażliwego chłopca-gimnazjalisty. Rzeczywistość ludzi dorosłych przedstawia młodemu bohaterowi swoje różne, z reguły mało sympatyczne oblicza. Szczególnie rzeczywistość szkoły jawi się jako „świat absurdu” wypełniony tresurą, toksycznymi relacjami międzyludzkimi, a nawet sadyzmem ze strony niektórych nauczycieli. Rzeczywistość pozaszkolna, choć nieporównywalnie mniej bolesna, także nie oszczędza głównemu bohaterowi doświadczeń, które z jednej strony powodują w bohaterze dyskomfort moralno-estetyczny, ale i także, w pewnym, impregnują go na trudy nadchodzącej dorosłości.
Film Wojciecha Marczewskiego w sposób wyrazisty i nieco sardoniczny opowiada o zawiłej lekcji dojrzewania.
Film nagrodzony m.in.:
1979 – San Sebastian (Międzynarodowy Festiwal Filmowy) – Nagroda Jury Ekumenicznego
1979 – Gdańsk (Festiwal Polskich Filmów Fabularnych) – Nagroda główna "Srebrne Lwy Gdańskie"
Rekonstrukcję cyfrową filmu dofinansowano ze środków Programu Wieloletniego Kultura+ NInA oraz Programu Operacyjnego Edukacja i Upowszechnianie Kultury Filmowej Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.
Reżyseria
Wojciech Marczewski
Scenariusz
Pavel Hajny
Zdjęcia
Wiesław Zdort
Scenografia
Zbigniew Warpechowski
Dekoracja wnętrz
Anna Jekiełek
Kostiumy
Barbara Ptak
Muzyka
Zygmunt Konieczny
Dźwięk
Mariusz Kuczyński
Montaż
Irena Choryńska
Charakteryzacja
Zbigniew Dobracki
Kierownictwo produkcji
Wanda Wojnar-Iliew
Tomasz Hudziec
Mikołaj Srebrny w dzieciństwie
Piotr Łysak
Mikołaj Srebrny
Hanna Skarżanka
babka Mikołaja
Maria Chawlibóg
Komendowa, ciotka Mikołaja
Teresa Marczewska
Zofia Srebrna, matka Mikołaja
Bronisław Pawlik
Michał Srebrny, ojciec Mikołaja
Janusz Michałowski
Wacław Komenda, wuj Mikołaja
Wiktor Sadecki
dyrektor gimnazjum
Stanisław Igar
profesor Ptaszycki
Michał Pawlicki
katecheta
Jan Nowicki
profesor Chwostek
Henryk Boukołowski
profesor Znamierowski
Bogdan Koca
Marecki
Tomasz Koca
Marecki w dzieciństwie
Piotr Probosz
Stukło
Adam Probosz
Stukło w dzieciństwie
Teresa Budzisz-Krzyżanowska
Wysocka (aktorka z Krakowa)
Jan Prochyra
Raciaty
Halina Wyrodek
Róża (służąca Komendów)
